Nowotwory skóry to poważny problem zdrowotny występujący coraz częściej w Europie i na świecie.
W Stanach Zjednoczonych szacuje się, że ryzyko rozwoju raka skóry dotyczy jednego na pięciu
mieszkańców. Częstość zachorowań na raki skóry zwiększa się rocznie od 5-7 %. Głównym czynnikiem
odpowiedzialnym za ich powstawanie jest promieniowanie UVB i UVA, pod wpływem których dochodzi
do uszkodzeń i mutacji DNA komórek naskórka.
Stany przedrakowe i raki skóry
Raki skóry rozwijają się na podłożu istniejących uprzednio zmian chorobowych, które określamy
mianem stanów przedrakowych. Najczęstszym z nich jest rogowacenie słoneczne (keratosis actinica, AK).
To złuszczające, nadmiernie rogowaciejące zmiany skóry okolic poddawanych przez lata ekspozycji na
promieniowanie słoneczne. Występuje najczęściej u osób starszych o jasnej karnacji (Fitzpatrick I-II)
narażonych na promieniowanie słoneczne: rolników, marynarzy, sportowców, wielbicieli opalania.
Coraz częściej cechy rogowacenia słonecznego spotyka się u osób młodych nadużywających kąpieli
słonecznych w naturze, solariów, nie stosujących się do zalecanych zasad fotoprotekcji .
Objawy AK to:
- grudki i plamki (1 mm – 2.5 cm)
- różowe, czerwone lub czerwono-brązowe przebarwienia skóry
- złuszczająca, szorstka, nadmiernie rogowaciejąca powierzchnia
- występowanie: najczęściej miejsca silnie nasłoneczniane (twarz, dolna warga, skóra głowy, kark,
ramiona, ręce) ale może powstać również na każdej części ciała.
Rogowacenie słoneczne może przekształcić się w raka kolczystokomórkowego, dlatego wymaga
stałej kontroli lub leczenia. Ryzyko przekształcenia AK w raka jest proporcjonalne do ilości zmian
na skórze.
Inne stany przedrakowe to:
- róg skórny
- rogowacenie arsenowe
- rogowacenie smołowcowe
- rogowacenie białe
- uszkodzenie rentgenowskie skóry
- skóra pergaminowa i barwnikowa
- blizny
Rak podstawnokomórkowy ( BCC) to najczęstszy miejscowo złośliwy, wolno rosnący nowotwór skóry.
Częstość występowania tego nowotworu wzrasta rocznie o ok. 5%. W ok.30% przypadków może
występować wieloogniskowo. W Europie częstość występowania ocenia się na 40 – 80/10 000.
Rozwija się z multipotentnych komórek epidermalnych obecnych zarówno w warstwie podstawnej
naskórka, jak też w zewnętrznej osłonce mieszka włosowego. Wyjątkowo rzadko daje przerzuty
(1 : 50 000). Może cechować się złośliwością miejscową: agresywnym i niszczącym okoliczne tkanki
wzrostem, naciekać wszystkie warstwy skóry i tkankę podskórną, w zaawansowanych przypadkach
wnikać do tkanek położonych głęboko -ścięgien, kości.
Główne przyczyny jego powstawania to:
- promieniowanie UVB I UVA.
- substancje karcinogenne ( arsen, etc.)
- promieniowanie jonizujące
- przewlekłe uszkodzenia skóry
- czynniki genetyczne (mutacja genu PTCH- (Gorlin-Goltz syndrom), p53-mutacja)
Rodzaje BCC :
guzkowy BCC (najczęściej występujący)
powierzchniowy BCC
twardzinopodobny BCC
barwnikowy BCC
ulcus rodens
Rak kolczystokomórkowy (SCC) – nowotwór o większej od raka podstawnokomórkowego złośliwości.
Wzrost tego nowotworu jest bardziej destrukcyjny i istnieje większe prawdopodobieństwo przerzutów
(około 3% przypadków). Śmiertelność w SCC wynosi wokoło 1%.