Terapia fotodynamiczna

Terapia fotodynamiczna ( photodynamic therapy – PDT ) jest metodą miejscowego, wybiórczego
diagnozowania i leczenia nowotworów skóry oraz stanów przedrakowych za pomocą środków
fotouczulających i światła o określonej długości fali. Jest jedyną metodą niszczącą nowotwór
w sposób wysoce selektywny, bez uszkadzania zdrowych tkanek. Gwarantuje bardzo dobry efekt
kosmetyczny w połączeniu ze skutecznością porównywalną z krioterapią czy tradycyjnym leczeniem
chirurgicznym. Dotyczy to zwłaszcza raków skóry w tzw. trudnych lokalizacjach np. na powiekach,
w ok. kąta oka, kąta nosa, skrzydełka nosa, na policzkach. Dzięki zastosowaniu PDT pacjent może
uniknąć trudnych, często wieloetapowych operacji , nierzadko o okaleczającym charakterze.
Mechanizm działania środków fotouczulających:
Zmianę nowotworową pokrywamy środkiem zawierającym pochodną kwasu 5 – aminolewulinowego.
Środek ten wnika do nowotworu i jest wchłaniany przez jego komórki.Tam wchodzi do cyklu przemian
komórkowych i następuje wzmożona synteza protoporfiryn, które są naturalnym i endogennym
środkiem fotouczulającym. Protoporfiryny akumulują się w komórkach nowotworowych w stężeniach
znacznie większych niż w otaczających zdrowych tkankach. Po naświetleniu tak „przygotowanych”
komórek światłem czerwonym (o długości fali 635 nm) następuje reakcja fotochemiczna, w rezultacie
której wybiórczo giną komórki nowotworowe .

Środki fotouczulające mogą mieć zastosowanie diagnostyczne lub terapeutyczne.

PDT diagnostyczna :

określa granice nowotworu przed leczeniem fotodynamicznym, operacją chirurgiczną lub krioterapią
wyznacza miejsca do kontrolnej biopsji po terapii fotodynamicznej lub innych formach terapii
monitoruje efekty PDT w trakcie terapii powtarzalnej PDT terapeutyczna

Zabieg PDT nie wymaga od pacjenta żadnego przygotowania.
Jest zabiegiem ambulatoryjnym.

Poszczególne etapy zabiegu PDT :

1 . Aplikacja – nakładamy środek fotouczulający cienką warstwą na nowotwór i otaczającą tkankę. Substancje czynne przechodzą do skóry i penetrują obszar nowotworu wnikając o jego komórek.

2 . Akumulacja – na miejsce pokryte środkiem czynnym nakładamy opatrunek okluzyjny, chroniący jednocześnie przed działaniem światła .Po kilku godzinach z dostarczonego substratu w komórkach nowotworowych powstaje i kumuluje się protoporfiryna PpIX w stężeniach znacznie większych niż w tkankach zdrowych.

3. Naświetlanie – po 3-4 godzinach obszar pokryty uprzednio maścią jest naświetl/any 8 – 10 min. Naświetlając nowotwór światłem o dł. fali 635 nm powodujemy absorbcję energii przez PpIX oraz rozpoczęcie reakcji wolnorodnikowej prowadzącej do śmierci komórki.

4. Tworzenie się rany – po zabiegu powstaje powierzchowna rana tylko w obszarze nowotworu. Nowotwór ginie w wyniku wewnątrzkomórkowej fotochemicznej reakcji cytotoksycznej.

5. Gojenie – rana goi się w zależności od powierzchni od 7 dni do kilku tygodni. Organizm stopniowo resorbuje martwe tkanki uzupełniając ubytki pełnowartościową tkanką.
Ostateczny efekt kosmetyczny po zagojeniu się rany jest bardzo dobry.

Leczenie fotodynamiczne ma zastosowanie w przypadku :

– rogowacenia słonecznego , świetlnego zapalenia warg
– choroby Bowena
– leukoplakii , erytroplakii
– raka podstawnokomórkowego skóry BCC
– raka kolczystokomórkowego skóry SCC
– rogowiaka kolczystokomórkowego
– choroby Pageta o lokalizacji poza gruczołem piersiowym
oraz – trądzika opornego na inne formy terapii
– brodawek płaskich
– kłykcin kończystych